U C H W A Ł A

SENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

z dnia 19 grudnia 2002 r.

w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania karnego, ustawy - Przepisy wprowadzające Kodeks postępowania karnego, ustawy o świadku koronnym oraz ustawy o ochronie informacji niejawnych

Senat, po rozpatrzeniu uchwalonej przez Sejm na posiedzeniu w dniu 4 grudnia 2002 r. ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania karnego, ustawy - Przepisy wprowadzające Kodeks postępowania karnego, ustawy o świadku koronnym oraz ustawy o ochronie informacji niejawnych, wprowadza do jej tekstu następujące poprawki:

1)

w art. 1 w pkt 2, § 3 otrzymuje brzmienie:

"§ 3. Postępowanie umorzone na podstawie § 1 można wznowić w wypadku uchylenia lub istotnej zmiany treści prawomocnego wyroku, z powodu którego zostało ono umorzone.";

2)

w art. 1 w pkt 5, w § 2 wyraz "bezpośrednio" zastępuje się wyrazem "bezpośredniego";

3)

w art. 1 w pkt 16, w § 3 po wyrazie "nieporadna" dodaje się wyrazy ", w szczególności";

4)

w art. 1 w pkt 29 w lit. a, § 2 otrzymuje brzmienie:

"§2. Pełnomocnikiem instytucji państwowej, samorządowej lub społecznej może być także radca prawny albo inny pracownik tej instytucji lub organu nadrzędnego.";

5)

w art. 1 pkt 40 otrzymuje brzmienie:

"40) w art. 133 § 2 otrzymuje brzmienie:

"§ 2. O pozostawieniu pisma w myśl § 1 doręczający umieszcza zawiadomienie w skrzynce do doręczania korespondencji bądź na drzwiach mieszkania adresata lub w innym widocznym miejscu ze wskazaniem, gdzie i kiedy pismo pozostawiono oraz że należy je odebrać w ciągu 7 dni; w razie bezskutecznego upływu tego terminu, należy czynność zawiadomienia powtórzyć jeden raz; tak samo należy postąpić w razie doręczenia pisma administracji domu, dozorcy domu lub sołtysowi.";";

6)

w art. 1 w pkt 52, w pkt 5 wyraz "dowód" zastępuje się wyrazami "wniosek dowodowy";

7)

w art. 1 w pkt 53, w art. 171 w § 5 w pkt 1 wyraz "odpowiedzi" zastępuje się wyrazem "wypowiedzi";

8)

w art. 1 skreśla się pkt 55;

9)

w art. 1 skreśla się pkt 60;

10)

w art. 1 w pkt 64, w art. 192a w § 1 wyrazy "przekazać Policji, która może przechowywać i przetwarzać zawarte w nim informacje, jeżeli zezwalają na to odrębne przepisy" zastępuje się wyrazem "zniszczyć";

11)

w art. 1 dodaje się pkt 68a w brzmieniu:

"68a) w art. 209 § 2 otrzymuje brzmienie:

"§ 2. Oględzin zwłok dokonuje organ prowadzący postępowanie z udziałem biegłego lekarza, w miarę możności z zakresu medycyny sądowej.";";

12)

w art. 1 w pkt 75 wyraz "sąd" zastępuje się wyrazem "prokurator";

13)

w art. 1 w pkt 101, § 1 otrzymuje brzmienie:

"§ 1. W razie popełnienia przestępstwa, za które można orzec grzywnę, przepadek, nawiązkę lub świadczenie pieniężne albo nałożyć obowiązek naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, może z urzędu nastąpić zabezpieczenie wykonania orzeczenia na mieniu oskarżonego.";

14)

w art. 1 w pkt 103, § 1 otrzymuje brzmienie:

"§ 1. Zabezpieczenie upada, gdy nie zostaną prawomocnie orzeczone: grzywna, przepadek, nawiązka, świadczenie pieniężne lub nie zostanie nałożony obowiązek naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę ani nie zostaną zasądzone roszczenia o naprawienie szkody, a powództwo o te roszczenia nie zostanie wytoczone przed upływem 3 miesięcy od daty uprawomocnienia się orzeczenia.";

15)

w art. 1 dodaje się pkt 109a w brzmieniu:

"109a) w art. 304 § 3 otrzymuje brzmienie:

"§ 3. Zawiadomienie o przestępstwie, co do którego prowadzenie śledztwa przez prokuratora jest obowiązkowe, lub własne dane świadczące o popełnieniu takiego przestępstwa Policja przekazuje wraz z zebranymi materiałami niezwłocznie prokuratorowi.";";

16)

w art. 1 pkt 114 otrzymuje brzmienie:

"114) art. 308 otrzymuje brzmienie:

"Art. 308. § 1. W granicach koniecznych dla zabezpieczenia śladów i dowodów przestępstwa przed ich utratą, zniekształceniem lub zniszczeniem, prokurator albo Policja może w każdej sprawie, w wypadkach nie cierpiących zwłoki, jeszcze przed wydaniem postanowienia o wszczęciu śledztwa lub dochodzenia, przeprowadzić w niezbędnym zakresie czynności procesowe, a zwłaszcza dokonać oględzin, w razie potrzeby z udziałem biegłego, przeszukania lub czynności wymienionych w art. 74 § 2 pkt 1 w stosunku do osoby podejrzanej, a także przedsięwziąć wobec niej inne niezbędne czynności, nie wyłączając pobrania krwi, włosów i wydzielin organizmu. Po dokonaniu tych czynności, w sprawach, w których prowadzenie śledztwa przez prokuratora jest obowiązkowe, prowadzący postępowanie przekazuje sprawę niezwłocznie prokuratorowi.

§ 2. W wypadkach nie cierpiących zwłoki, w szczególności wtedy, gdy mogłoby to spowodować zatarcie śladów lub dowodów przestępstwa, można w toku czynności wymienionych w § 1 przesłuchać osobę podejrzaną o popełnienie przestępstwa w charakterze podejrzanego przed wydaniem postanowienia o przedstawieniu zarzutów, jeżeli zachodzą warunki do sporządzenia takiego postanowienia. Przesłuchanie rozpoczyna się od informacji o treści zarzutu.

§ 3. W wypadku przewidzianym w § 2, w sprawach, w których prowadzenie śledztwa jest obowiązkowe, najpóźniej w ciągu 5 dni od dnia przesłuchania wydaje się postanowienie o przedstawieniu zarzutów albo, w razie braku warunków do jego sporządzenia, umarza się postępowanie w stosunku do osoby przesłuchanej.

§ 4. W sprawach, w których obowiązkowe jest prowadzenie śledztwa przez prokuratora, postanowienie przewidziane w § 3 wydaje prokurator.

§ 5. Czynności, o których mowa w § 1 i 2, mogą być dokonywane tylko w ciągu 5 dni od dnia pierwszej czynności.

§ 6. W wypadkach określonych w § 1 i 2 czas trwania śledztwa lub dochodzenia liczy się od dnia pierwszej czynności.";";

17)

w art. 1 w pkt 118, w art. 311 w § 2 po wyrazach "art. 309 pkt 2 i 3" dodaje się wyrazy "oraz w sprawach o przestępstwo określone w art. 148 Kodeksu karnego";

18)

w art. 1 w pkt 132, w art. 325b w § 2 skreśla się wyrazy ", art. 250a";

19)

w art. 1 w pkt 132, w art. 325f § 1 otrzymuje brzmienie:

"§1. Jeżeli dane uzyskane w toku czynności, o których mowa w art. 308 § 1, lub prowadzonego przez okres do 7 dni dochodzenia, nie stwarzają dostatecznych podstaw do wykrycia sprawcy w drodze dalszych czynności procesowych, można wydać postanowienie o umorzeniu dochodzenia i wpisaniu sprawy do rejestru przestępstw.";

20)

w art. 1 w pkt 133, w § 1 po wyrazach "art. 307" dodaje się wyrazy ", art. 308 lub art. 325f";

21)

w art. 1 w pkt 135, w art. 331 §1 otrzymuje brzmienie:

"§ 1. W ciągu 14 dni od daty zamknięcia śledztwa albo od otrzymania aktu oskarżenia sporządzonego przez Policję w dochodzeniu, prokurator sporządza akt oskarżenia lub zatwierdza akt oskarżenia sporządzony przez Policję w dochodzeniu i wnosi go do sądu albo wydaje postanowienie o umorzeniu, o zawieszeniu albo o uzupełnieniu śledztwa lub dochodzenia.";

22)

w art. 1 w pkt 168, w art. 415 w § 5 zdanie drugie otrzymuje brzmienie:

"Nawiązki na rzecz pokrzywdzonego, obowiązku naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę nie orzeka się, jeżeli roszczenie wynikające z popełnienia przestępstwa jest przedmiotem innego postępowania albo o roszczeniu tym prawomocnie orzeczono.";

23)

w art. 1 dodaje się pkt 168a w brzmieniu:

"168a) po art. 418 dodaje się art. 418a w brzmieniu:

"Art. 418a. W wypadku wyrokowania poza rozprawą, treść wyroku udostępnia się publicznie przez złożenie jego odpisu na okres 7 dni w sekretariacie sądu, o czym należy uczynić wzmiankę w protokole posiedzenia.";";

24)

w art. 1 w pkt 174, w § 3 wyrazy "w stosunku do oskarżonego, o którym mowa w art. 335 lub 387" zastępuje się wyrazami "w wypadkach skazania z zastosowaniem art. 343 lub 387";

25)

w art. 1 w pkt 188, art. 469 otrzymuje brzmienie:

"Art. 469. Sąd rozpoznaje w trybie uproszczonym sprawy, w których było prowadzone dochodzenie. Dokończenie postępowania przygotowawczego w formie śledztwa z przyczyn określonych w art. 325i § 1 nie stanowi przeszkody w rozpoznaniu sprawy w trybie uproszczonym.".

MARSZAŁEK SENATU

Longin PASTUSIAK

UZASADNIENIE

Senat, po rozpatrzeniu uchwalonej przez Sejm w dniu 4 grudnia 2002 r. ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania karnego, ustawy - Przepisy wprowadzające Kodeks postępowania karnego, ustawy o świadku koronnym oraz ustawy o ochronie informacji niejawnych, postanowił wprowadzić do jej tekstu 25 poprawek.

Poprawki nr 11, 12, 15 oraz 16 mają na celu dostosowanie przepisów ustawy - Kodeks postępowania karnego do wprowadzonego ustawą uchwaloną przez Sejm nowego modelu postępowania przygotowawczego. Poprawka nr 11 ma na celu wskazanie, że oględzin zwłok dokonuje organ prowadzący postępowanie. Poprawka nr 12 skutkuje tym, że to prokurator, a nie jak w ustawie uchwalonej przez Sejm - sąd, będzie podejmował decyzję o wykorzystaniu w postępowaniu przygotowawczym dokumentów zawierających tajemnicę lekarską. Z kolei poprawka nr 15 stanowi, że zawiadomienie o przestępstwie, co do którego prowadzenie śledztwa przez prokuratora jest obowiązkowe, lub własne dane świadczące o popełnieniu takiego przestępstwa Policja przekazuje wraz z zebranymi materiałami niezwłocznie prokuratorowi. Natomiast poprawka nr 16, dotycząca przepisu o dokonywaniu czynności procesowych w niezbędnym zakresie, w tym możliwości przesłuchania osoby podejrzanej w charakterze podejrzanego przed wydaniem postanowienia o przedstawieniu zarzutów - wskazuje na obowiązki organu prowadzącego postępowanie w stosunku do prokuratora w sprawach, w których prowadzenie przez niego śledztwa jest obowiązkowe.

Poprawką nr 4 Senat wprowadził zasadę, że pełnomocnikiem instytucji państwowej, samorządowej lub społecznej może być radca prawny albo inny pracownik tej instytucji lub organu nadrzędnego.

Senat uznał za stosowne poprawką nr 5 zmodyfikować zasady doręczenia zastępczego, tak, aby były one zgodne z linią orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego dotyczącego procedury cywilnej. Zgodnie z treścią tej poprawki zawiadomienia o pozostawieniu pisma w oznaczonym miejscu należy dokonać dwukrotnie.

Poprawka nr 8 ma na celu utrzymanie dotychczasowej zasady, że na rozprawie można wyjątkowo zezwolić oskarżonemu na złożenie wyjaśnień na piśmie oraz, że wyjaśnienia złożone w tej formie na rozprawie głównej, odczytuje się.

Poprawka nr 9 zmierza do pozostawienia dotychczasowego brzmienia art. 183 § 1 umożliwiającego świadkowi uchylenie się od odpowiedzi na pytanie także wtedy, gdyby odpowiedź mogła jego lub jego najbliższych narazić na odpowiedzialność karną za wykroczenie lub wykroczenie skarbowe (oprócz przypadków narażenia na odpowiedzialność karną za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe).

Poprawka nr 10 wprowadza zasadę, że wykorzystany w sprawie materiał - zebrany lub utrwalony w celu ograniczenia kręgu osób podejrzanych lub ustalenia wartości dowodowej ujawnionych śladów, a uznany za zbędny dla postępowania - podlega usunięciu z akt sprawy i zniszczeniu.

Poprawki nr 13 i 14 mają na celu wprowadzenie możliwości orzeczenia zabezpieczenia majątkowego na mieniu oskarżonego również w przypadku popełnienia przestępstwa, za które można orzec środek karny jakim jest świadczenie pieniężne.

Poprawka nr 17 wprowadza zasadę obligatoryjnego prowadzenia śledztwa w sprawach o przestępstwo zabójstwa - przez prokuratora, a nie przez policję.

Poprawka nr 19 polega na zmianie treści art. 325f § 1 kpk. Poprawka ma na celu wprowadzenie możliwości wydania postanowienia o umorzeniu dochodzenia i wpisania sprawy do rejestru przestępstw, jeżeli dane uzyskane w toku czynności, o których mowa w art. 308 § 1 lub prowadzonego przez okres do 7 dni dochodzenia nie stwarzają dostatecznych podstaw do wykrycia sprawcy. W porównaniu z treścią przepisu uchwalonego przez Sejm poprawka ma na celu wykreślenie odesłania do art. 307 § 1 oraz ograniczenie do 7 dni okresu prowadzenia dochodzenia, po upływie którego można je umorzyć w warunkach przewidzianych w tym przepisie.

Poprawką nr 20 Senat wprowadza zasadę, że prokurator może objąć nadzorem, oprócz czynności sprawdzających, również dokonywanie czynności procesowych w niezbędnym zakresie, o których mowa w art. 308 oraz prowadzenie postępowania, o którym mowa w art. 325f.

Poprawka nr 21, modyfikująca art. 331 § 1 kpk, ma na celu wyrażenie expressis verbis w ustawie, że to prokurator sporządza akt oskarżenia lub zatwierdza akt oskarżenia sporządzony przez Policję i wnosi go do sądu albo wydaje inne postanowienia przewidziane ustawą.

Poprawka nr 23 ma na celu dodanie przepisu nakładającego obowiązek publicznego udostępnienia wyroku wydanego poza rozprawą, poprzez złożenie jego odpisu na okres 7 dni w sekretariacie sądu, o czym należy uczynić wzmiankę w protokole posiedzenia.

Ponadto Senat wprowadził 6 poprawek o charakterze legislacyjnym (poprawki nr 1, 3, 6, 7, 18, 24) oraz 3 poprawki o charakterze doprecyzowującym (poprawki nr 2, 22, 25).